Przejdź do treści

Biżuteria na przełomie wieków – Grecja

Dzisiaj w naszej wędrówce po historii biżuterii na przełomie wieków zabiorę Was do antycznej Grecji. Świata pełnego bóstw, wierzeń, sztuki, filozofii i rozwoju. Ta starożytna cywilizacja uważana jest za kolebkę naszej cywilizacji, zbudowała fundamenty naszej demokracji. Wywarła bardzo duży wpływ na ówczesny ale i dzisiejszy świat jednocześnie czerpiąc pełnymi garściami z innych kultur. My oczywiście skupimy się na miejscu biżuterii i ozdób ciała w tej fascynującej kulturze.

Biżuteria w starożytnej Grecji była, podobnie jak w Egipcie i Sumerze, bardzo popularna. W początkowych okresach złotnictwa greckiego, biżuteria miała dość prosty design inspirowany naturą. Z czasem stawała się coraz bardziej zdobna a do jej wykonania używano coraz to nowszych materiałów1. Aby lepiej przyjrzeć się biżuterii greckiej można jej historię opisywać w trzech etapach: epoki brązu, etapu klasycznego i hellenistycznego.

Okres epoki brązu.

Okres epoki brązu trwał do około 1100 r. p.n.e.. Tworzono głównie ze złota. Tworzono naszyjniki, bransolety, broszki. Pierwszym najważniejszym ośrodkiem złotnictwa była Kreta i zamieszkujący ją Minojczycy. W biżuterii minojskiej widoczne są wpływy zdobnictwa sumeryjskiego, stąd tam właśnie upatruje się początków tej cywilizacji. Wykorzystywano techniki takie jak filigrany i granulacje a także wycinanie i wytłaczanie w złotych blachach2. Motywami spotykanymi najczęściej były motywy roślinne i zwierzęce. Następcami Minojczyków byli Mykeńczycy. Ich biżuteria była bardzo podobna do biżuterii kreteńskiej lecz prostsza3. Doskonalono sztukę rzeźbienia kamieni a także stosowania emalii. Cywilizacja mykeńska zniknęła nagle około 1100 r. p.n.e..

Kolczyki nawiązujące do stylu egipckiego
Kolczyki swobodnie nawiązujące do biżuterii egipskiej. Biżuteria w stylu egipskim była bardzo popularna w Grecji w czasach ptolemejskich. W kolczykach nawiązano do popularnego egipskiego symbolu dysku słońca. Źródło [*].

Okres etapu klasycznego.

Okres etapu klasycznego trwał od około 500 do 320 r. p.n.e.. Biżuteria wtedy tworzona silnie nawiązywała do biżuterii okresu epoki brązu. Najprawdopodobniej greccy złotnicy zostali na nowo nauczeni stylu, który wcześniej królował na tamtych ziemiach. Najprawdopodobniej uczeni byli przez Fenijczyków3. W tym okresie definiował się styl biżuterii greckiej jako mocno nawiązujący do rzeźby i pokazujący klasyczne ideały urody2. Dominowały figury ludzkie i boskie oraz sceny batalistyczne.

Korona Kritonios
Korona Kritoniosa z grobu w Armento. Stworzona z okazji ślubu lub pochówku. Centralne miejsce zajmuje postać uskrzydlonej bogini. Na boginię wskazują czterej geniusze i dwie postacie żeńskie. Korona jest bogato zdobiona motywami roślinnymi, w tym liśćmi dębu, różami, liśćmi bluszczu, mirtem, narcyzami i powojami. Korona powstała w późnym okresie klasycznym w którym można było już zauważyć wpływy okresu hellenistycznego. Źródło [+].

Okres hellenistyczny.

Okres hellenistyczny trwający od 323 do 31 r. p.n.e. wyróżnia się silnym rozwojem jubilerstwa. Pojawiły się nowe motywy, techniki i formy. Biżuteria hellenistyczna czerpała pełnymi garściami z innych kultur, które w tym czasie były podbijane przez Greków pod wodzą Aleksandra Wielkiego3. Produkowano przeróżną biżuterię, m.in.: kolczyki, bransolety, wisiory, naszyjniki, diademy. Bransolety noszono w parach na styl perski4 – często noszono na nadgarstkach bliźniacze bransolety. Chętnie wykorzystywano perły, kamienie i klejnoty. Biżuteria w tym czasie była przekazywana z pokolenia na pokolenie. Czasami składano ją w ofierze bogom lub chowano w niej zmarłych. Takie pochówki były częstsze we wczesnym okresie hellenistycznym. Z czasem z nich rezygnowano4.

Powody, dla których Grecy nosili biżuterię.

W Grecji biżuteria była symbolem statusu i bogactwa. W przeciwieństwie do wcześniej opisanych cywilizacji i ich stosunku do biżuterii (Sumer, Egipt) Grecy nie nosili biżuterii na co dzień i w dużej ilości. Najczęściej biżuterię nosiły kobiety należące do wyższych bogatszych klas1. Grecy wierzyli, że biżuteria może im zapewnić szczęście, zdrowie i przychylność bogów. Symbole i podobizny bóstw greckich były często spotykanymi motywami.

Bransoleta z węzłem Heraklesa.
Ta piękna bransoleta z węzłem Heraklesa wykonana została ze złota z wykorzystaniem granatów, szmaragdów i emalii. Sam węzeł ozdobiony został kwiatami. Motyw węzła Heraklesa był bardzo popularny w antycznej Grecji ponieważ uważano że chroni on przed złem oraz że może leczyć rany. Bransoleta datowano na 3-2 stulecie przed naszą erą – okres hellenistyczny. Źródło [*].

Bibliografia:

  1. https://www.jewelryshoppingguide.com/guide-to-ancient-greek-jewelry/
  2. https://www.britannica.com/art/jewelry/Egyptian#ref14080
  3. https://www.langantiques.com/university/greek-jewelry/
  4. https://www.metmuseum.org/toah/hd/hjew/hd_hjew.htm

Źródła obrazów:

*. Metropolitan Museum of Art.
+. MatthiasKabel, Wikipedia.

1 komentarz do “Biżuteria na przełomie wieków – Grecja”

  1. Pingback: Biżuteria na przełomie wieków - Rzym - Lacembi

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *